秦末，高祖为亭长时，人言丰西泽有大蛇。探之，乃遇一异士，蛇首而人身，以为精怪，拔剑欲斩之。其人大惊，言其本是伏羲、女娲之后，夏之遗民，非是妖邪。
高祖观之，着公卿之装，饰有玉带，果博学之士。遂问其众神、列国、诸王、群兽以及人事，喻以故事，一一作答。
Pod koniec panowania Dynastii Qin, kiedy pierwszy cesarz Han, Liu Bang, był jedynie lokalnym urzędnikiem, krążyły pogłoski, że w Fengxize czai się wielki wąż. Przybywając, żeby to zbadać, spotkał dziwną istotę o ciele człowieka z głową węża. Widząc, że jest to potwór, wyciągnął swój miecz, aby go zgładzić. Spanikowana istota wytłumaczyła, że nie jest potworem czy demonem, a potomkiem Fuxi i Nüwy, ostatków Dynastii Xia.
Po przypatrzeniu się bliżej, Liu spostrzegł, że istota miała na sobie ubranie świadczące o byciu uczonym lub urzędnikiem, zdobione pasami białego jadeitu, świadczących o wykształceniu osoby noszących je. Z tego powodu począł go wypytywać o pradawnych bogów, królestwa, władców, bestie i ludzi. Człowiek wąż odpowiadał na te pytania opowieściami.
众神如何？
天地始如鸡子，盘古破之，遂有大渊。大渊者，归墟也。诸神趋于此，如萤趋火，又相争相食。故归墟又为神墓。有阴阳二龙蛰伏，一名伏羲，一名女娲，以诸神为食。二龙相交，产有九子，九子又生人，故人为万物灵长。
逾万八千岁，二龙相斗，便有伏羲身碎，女娲囚于太岁。人治毁坏，诸神相庆。
诸神中有麒麟者，人面而鹿形，角有黑白纹。闻之，弃其形体，逃于镇星。
有无面之神，见而笑之，曰：“竟惧二龙如斯？”
麒麟对曰：“神者，贪愚之至；人者，龙裔也。如今二龙尽去，诸神必以九子及人为食。二龙归来，必噬尽诸神。惟愿避祸而已。”
无面之神曰：“二龙相斗相食，一如诸神，不足虑。”
麒麟曰：“二龙相斗，必余其一。彼时，诸神尽入腹中。”遂不再答，遁入镇星。
O Bogach
Na początku świat był jak jajko. Kiedy Pangu roztrzaskał je, powstała Wielka Otchłań, zwana Guixu. Bogowie byli przyciągani do niej jak owady do ognia. Walczyli i pożerali się nawzajem; toteż tworząc z Guixu grobowiec bogów. Dwa Wielkie Smoki, Yin i Yang, także zostały przyciągnięte do niej i pożywiły się na bogach, którzy nazywali się Fuxi i Nüwa. Smoki godowały i zrodziły dziewięciu potomków, a z Dziewięciu Dzieci narodzili się ludzie. Z tego względu ludzie byli najbardziej wytworni spośród wszystkich istot.
Dziesiątki tysiącleci później, dwa Smoki zawalczyły między sobą. Fuxi został rozbity, a Nüwa została uwięziona w Taisui. Rządy ludzi zostały rozbite, a bogowie wiwatowali.
Jeden Qilin spośród bogów przybrał kształt jelenia z twarzą człowieka, nosząc ogromne poroże z czarnymi i białymi wzorami. Po dowiedzeniu się o tamtych wydarzeniach, Qilin porzucił swoją postać i uciekł na Saturna.
Bóg Bez Lica był tego świadkiem i wyśmiał to:
— Cóż to się stało, że lękasz się tak bardzo dwóch Smoków?
Qilin odpowiedział:
— Bogowie są najchciwszymi i najbardziej błędnymi z wszystkich istot, a ludzie są potomkami Smoków. Teraz, kiedy dwa Smoki odeszły, bogowie z pewnością nakarmią się Dziewięcioma Dziećmi i ludźmi. A kiedy powrócą, w zamian pożrą wszystkich bogów. Pragnę jedynie uniknąć tego nieszczęścia.
Bóg Bez Lica rzekł:
— Dwa smoki będą się pojedynkować i pożerać nawzajem, tak jak to robią bogowie. Nie ma zbytniej potrzeby, żeby się tym teraz przejmować.
Qilin sprostował:
— Jednak któryś z dwóch smoków na pewno przeżyje. Po tym jedynie skończymy w jego żołądku. — I tak nie odpowiedział już Bogu Bez Lica i zaszył się głęboko na planecie Saturn.
列国如何？
古时，有猿之国与夏战。猿之主驭有兽王，又唤树母，驱百兽、百禽及草木无数；夏之君使兵俑、战车，铜铁所铸，又备利器，可夷城郭。
大战半百，小战不可数。战火所至，涸泽作土，化土为沙。蛮夷见之大骇，以为神怒，一一远遁。
如此干戈不休，逾百年。有夏之君芒，驾蛟至大盐泽，与猿之主会。
夏之君曰：“驭兽，龙之道也；机巧，蛇之道也。龙、蛇为侣伴，而所驭之兽、所操之械出于同源。再战无益，当止戈。”
猿之主曰：“若止戈，当如何？”
夏之君曰：“可各执一方。”
猿之主曰：“地有大小，若穷尽之，则何如？”
夏之君指天答曰：“天河无边，可取诸星。”
猿之主应之。遂使猿之国守西地，兼理辰星、长庚、荧惑；夏执东土，并掌太阴、岁星、镇星。至此，干戈止。
又百余年，十日齐出，是金乌所致。金乌者，日之精魄。猿者，昼伏夜出；夏民，逐水而居，事农桑。故猿之国与夏皆受其扰，困苦不堪。又有太阳之民作乱两地，各以羲和、帝俊为首。曰：“吾等日之子裔也。”
猿之国与其斗，因十日之故，不得胜。太阳之民又窃瑰宝，使兽王、树母及百兽百禽作乱不休。猿之国至此而亡，其民十不存一。
夏之君桀闻之大骇，遣大夫羿以轩辕剑击十日。九日坠地，一乌脱逃。然金乌所坠，尽为火海，夏地尽毁。
故有人叹曰：“嗟乎！昔时猿、夏两国，何其兴隆？庶民见之，以为仙圣，亦以天人自居。分治后土，兼有诸星。如今俱为尘土。”而今人所见诸星，闪烁非常者，是猿、夏之孑遗。
O Królestwach
W starożytnych czasach stoczona została wojna pomiędzy Dynastią Xia i królestwem małp. Lord Małp przywołał pod swoją władzę króla bestię i matkę drzewo ze zwierzętami i roślinami tysiąca rodzajów; Król Xia dowodził żołnierzami i rydwanami z żelaza i brązu, a także okiełznał wielkie bronie, które mogły wymazywać miasta.
Stoczono ponad pięćdziesiąt wielkich wojen z niemożliwymi do zliczenia pomniejszymi walkami. Gdziekolwiek ogień wojny sięgał, tam woda wyparowywała, a kamienie kruszyły się w piasek. Dzicy, który byli światkami tego wszystkiego uciekli w strachu, gdyż myśleli, że był to gniew bogów.
Wojna trwała w taki sam sposób przez setki lat, do czasu aż Król Mang z rodu Xia pojechał do wielkiego słonego jeziora i spotkał się z Lordem Małp.
Król Xia powiedział:
— Poskramianie bestii jest Drogą Smoka; budowanie maszyn jest Drogą Węża. Smok i Wąż są kochankami; zatem bestie i maszyny pochodzą od tego samego źródła. Daremne będzie kontynuowanie tej walki, więc wojna musi się skończyć.
Lord Małp zapytał:
— Jeżeli wojna się skończy, co zrobimy?
Król Xia rzekł:
— Możemy rządzić częściami tej ziemi.
Lord Małp ponownie zapytał:
— Ale krainy są ograniczone, co gdybyśmy je wszystkie podbili?
Król Xia wskazał palcem na nieboskłon i stwierdził:
— Droga Mleczna jest nieskończona, więc możemy rządzić gwiazdami.
Więc Lord Małp przystał na to. W takim razie zostało zadecydowane, że Królestwu Małp zostanie przekazany Zachód, a także Merkury, Wenus i Mars; Xia zaś będzie panować nad Wschodem, wraz z Księżycem, Saturnem i Jowiszem. Zatem wojna została zakończona.
Minęło kolejne kilkaset lat, po czym Złote Wrony, dusze słońca, przyczyniły się do pojawienia się dziesięciu słońc na niebie. Małpy odpoczywały za dnia i pracowały w nocy; lud Xia zamieszkiwał pobliża wód i praktykował rolnictwo. Zarówno Królestwo Małp jak i Xia znalazły się w wielkich kłopotach. W dodatku Lud Słońca dowodzony przez Xihe i Dijun dokonali rewolucji w obu królestwach. Twierdzili:
— Jesteśmy dziećmi słońc.
Królestwo Małp próbowało ich stłumić, jednak nie powiodło się to przez interwencję dziesięciu słońc. Następnie Lud Słońca skradł ich wielki skarb i sprawił, że król bestia, matka drzewo, a także tysiące zwierząt i roślin cierpiało w wielkim spustoszeniu. Królestwo po tym upadło, pozostawiając wśród małp jedynie kilku ocalałych.
Król Jie z Xia dowiedział się o tym wydarzeniu. Przerażony tym wysłał Uczonego Yi do zabicia dziesięciu słońc przy użyciu Ostrza Xuanyuan. Dziewięć słońc upadło na ziemię, gdzie tylko jednej wronie udało się zbiec. Jednak po tym upadłe kruki zamieniły ziemię w morza ognia, skazując Xia na klęskę.
Dlatego też okrzyknięto, że:
— Niestety! Czy niegdyś Królestwa Małp i Xia nie były potężne? Zwykli ludzie nazywali ich świętymi i bogami, a także samych siebie określali mianem boskiego ludu. Ich włościami nie były wyłącznie te tereny, ale i także gwiazdy. Aczkolwiek teraz są niczym innym, jak tylko popiołem.
A wśród gwiazd, jakie ludzie teraz widzieli, czasami można było dostrzec dziwnie mrugające światła. Były tym, to co pozostało po tych dwóch królestwach.
诸王如何？
昔有阿伽之王祈于大渊，唤三阎罗，曰：“愿不死。”阎罗曰：“可以一博。”与郁垒为叶子戏，与阎摩投壶，与地藏奕，并赌以宗族、臣民及鸟兽。
王不得胜，阎罗遂索魂于显贵、庶民、牲畜。便有灾祸，疫病大行，征战无休，黎民十不存一。余者揭竿而起，公卿尽戮，困王于庭。
王大惧，又祈于大渊。有无面之神应之，曰：“死之，三日而返。再饮诸血，可得生。”缢于中庭，举国庆之。曝尸于野，群鸦饲之。
及三日，阖城尽死，俱为干尸。神遣从者至，以玉盏盛诸民之血献王。欲饮，然尸身残破，不得抓握，失手翻之。诸血流而为河。神叹曰：“不得生，亦不得死。”
王大骇，欲再求诸血，不可得。三阎罗笑之，化鸦而走。
O Królach
Król Aiji zawezwał kiedyś Wielką Otchłań, przyzywając tym Trzech Panów Śmierci i rzekł do nich:
— Życzę sobie, żebym nie umarł.
Na co Panowie Śmierci odpowiedzieli:
— Możesz zagrać z nami o to.
Toteż król zagrał w karty z Yulü, konkurował w rzucaniu z Jamą i rozegrał partię szachów z Kshitigarbhą, grając o królewską krew, mieszczan i trzodę pod swoją władzą.
Król przegrał. Panowie Śmierci zatem odebrali królewską duszę, pospólstwo i inwentarz. Doszło do kataklizmów, panowały zarazy i wybuchały wojny. Mniej niż jedna dziesiąta ludności przeżyła. Ocalali zbuntowali się, zabili członków rodziny królewskiej i urzędników, po czym uwięzili króla na jego własnym dworze.
Przerażony król zawezwał ponownie Wielką Otchłań. Bóg Bez Lica odezwał się i odpowiedział mu:
— Wpierw musisz zginąć, po czym powrócisz za trzy dni. Pożerając całą krew powinieneś żyć.
Król powiesił się w swoim dworze, a całe królestwo wiwatowało. Wyrzucili jego ciało poza miasto, gdzie pożywiły nim się wrony.
Trzy dni później całe miasto było pozbawione życia. Wszyscy stali się zwłokami pozbawionymi krwi. Bóg wysłał swojego emisariusza. Z jadeitowym naczyniem, emisariusz trzymał krew ludzi z miasta i ofiarował ją królowi. Próbując ją wypić, król chwycił za kielich, jednak jego ciało było rozszarpane i zniszczone przez wrony, przez co przypadkiem upuścił go. Krew spłynęła, tworząc niewielką rzekę. Bóg westchnął i rzekł:
— Nie możesz żyć i nie możesz umrzeć.
Król popadł w panikę i zaczął błagać o więcej krwi, jednak jego szansa przepadła. Trzej Panowie Śmierci zaśmiali się, po czym zamienili się we wrony i odlecieli.
群兽如何？
有殃君居于西土，是猿国旧地，狄瓦之治。狄瓦者，事巫蛊，崇恶神。虽衣冠博带，以人为食，或呼喝玩弄，如群兽。民皆苦。
殃君不堪驱使，夜遁。遇不末，是僧侣，侍于伏羲。
不末曰：“伏羲者，蛇父也，是金之神，大智慧者。当以铜为肌，以铁置骨，以机巧换脏器，以水银化血，可解汝之苦。”
殃君不愿，曰：“身体肤发，舍之，可为人乎？是愚行。”
不末叹曰：“可求诸神，不可求于龙母。”
遂与不末别。俄而，狄瓦追至，擒殃君，囚于兽栏，择日食之。遂求于诸神，无应者。
泣于夜，闻兽之音。是龙也，曰：“吾名女娲，是汝等之母。”殃君拜之，以为神。又以栏中猪羊为祭，以饲龙下兽者六。龙曰：“善，当助之。”
殃遂为术者，牧有龙、蛇及诸兽。狄瓦不敌，退走，弃其城。殃君曰：“吾当为术者王。”语毕，六兽来贺。以城中民饲六兽。
不末闻之，率僧侣伐殃。再见之，四目巨口，如龙似蛇，不类人。不末叹曰：“与兽相斗，反为野兽，呜呼哀哉！”
败殃君于压罗。又驱入太岁，自此如入兽笼，不见天日。
O Bestiach
Człowiek imieniem Yang żył na Zachodzie, na ziemiach, po których dawniej kroczyły Małpy, a teraz rządziły nimi Dewy. Praktykowały one czarną magię i czciły szkaradnych bogów. Choć może piękne z zewnątrz, były wewnątrz bestiami, gdyż wykorzystywali innych ludzi jako pokarm, niewolników lub jako swoje zabawki. Lud pod ich panowaniem cierpiał.
Pewnego dnia, Yang nie mógł zdzierżyć tego i uciekł w nocy. Spotkał mnicha imieniem Bumo, który służył Fuxi.
Bumo powiedział:
— Fuxi jest Ojcem Wężem, bogiem metalu i tym, który posiada ogromną mądrość. Twój ból może zostać złagodzony, jeżeli zastąpisz swojego mięso miedzią, swe kości żelazem, narządy mechanizmami, a krew rtęcią.
Yang był niechętny, odrzucając jego propozycję:
— Jeżeli pozostawię moje ciało, jak pozostanę człowiekiem? To jest wielkie głupstwo.
Bumo westchnął i rzekł:
— Możesz wołać o pomoc bogów, jednak nie błagaj Smoczej Matki.
Następnie Yang pożegnał się z Bumo. Wkrótce po tym, Dewy przybyły i schwytały go. Zamknęły go z bydłem, który zamierzały zjeść następnego dnia. Wtedy Yang zawezwał bogów, jednak żaden z nich się nie odezwał.
Wyjąc całą noc, Yang usłyszał odezwę Bestii. Był to Smok, który przemówił do niego:
— Jestem Nüwa, matka wszystkiego.
Yang uznał ją za boga i uklęknął. Zaoferował kozy i świnie w klatkach jako ofiary do nakarmienia Sześciu Bestii pod tronem Smoka. Smok następnie rzekł:
— Wspaniale. A więc otrzymasz moją pomoc.
Zatem Yang stał się Czarodziejem i zgromadził smoki, węże i bestie. Dewy nie mogły równać się z jego mocą, więc uciekły, pozostawiając miasto za sobą. Yang wtedy rzekł:
— Zostanę Królem Czarodziejem.
Kiedy skończył, Sześć Bestii stąpiło i pogratulowało mu, a także pożywiło się ludem miasta.
Bumo dowiedział się o tym i poprowadził swoich mnichów do walki przeciwko Yangowi. Kiedy ponownie ujrzał Yanga, nie ujrzał w nim już człowieka, jednak przypominającego węża stwora z czteroma oczami i dużymi ustami. Bumo wykrzyknął:
— Kiedyś opierałeś się przeciwko bestiom, a teraz stałeś się jedną z nich, wstyd!
Pokonał Yanga w Yaluo i sprowadził go do Taisui. Jako bestia w klatce, Yang już nigdy więcej nie skąpał się w promieniach słońca.
人如何？
始皇时，四海一统，蛮夷皆服王化，又有四方异士来朝。秦皇告天下曰：“愿得长生。”
有盘甲从海外来，是古之民，寿数无穷，通鸟兽语。言及龙蛇治世之时，建木高塔沟通天地，乐土园林畜有诸兽，昆仑殿宇为人所居。造阿房宫，建高台以摘星，锁诸兽为基石，又录众生之语为典籍，献于秦皇。
秦皇曰：“可得长生否？”
盘甲曰：“立不朽功业，自当为万民所念，长存于心。”
秦皇怒，焚其书册。盘甲叹之，遁入火光，不复见。
有鱼凫从蜀中来，是蚕丛之裔，夏之遗民。言及黄帝、尧、舜及禹王，行伏羲之道，天下大治。铸机巧兵俑万余，又造飞舟，穿行天河，达于太阴。
秦皇曰：“可得长生否？”
鱼凫曰：“以机巧为躯壳，可以不朽。”
秦皇不悦，视为外道，弃而不用。
有徐福自西土来，是内殿之使，龙母之仆。言及术者殃君，拜于女娲及其坐下六兽，退诸魔，驭群兽，有伟力。
秦皇曰：“可得长生否？”
徐福曰：“可。”
秦皇大悦。徐福遂索五百童男童女为牺牲，秦皇允之。祭于大龙，俄而，龙下之兽至。果许秦皇以长生及伟力，曰：“日祭一人，以谢龙母。”秦皇曰：“当祭百人。”大兽曰：“善。”遂征天下之民。徐福见之，逃于东海。
鱼凫闻之大骇，曰：“盘甲者，至人也；夏民者，龙裔而已；徐福者，实野兽之属。不求于盘甲，而求于徐福，大谬也。如此，一人得生而祸及天下，不可取。”
遂率昔日所造兵俑，困秦皇于阿房宫。又沉入地下，虽寿无穷，不得脱出。
其人语毕，高祖曰：“人皆言此中有妖，不可空手而还。”其人曰：“可斩此蛇。”掷玉带于地，化为白蛇，高祖斩之。其人不复见。携蛇而归，众人皆惊，言是帝王之兆。
O Ludziach
Podczas panowania Shi Huang Ti, wszystkie ziemie były zjednoczone, wszyscy dzicy byli pod rządzą cesarza, a ludzie z rzadkimi talentami przybywali z całego świata, żeby ubiegać się audiencję u władcy. Wtem cesarz Qin oświadczył całemu światu:
— Poszukuję wiecznego życia.
Panjia przybył zza mórz. Był jednym z wiecznie młodych, starożytnych ludzi i przemawiał słowami ptactwa i zwierząt. Mówił o panowaniu Smoka i Węża, gdzie Wielka Wieża Jianmu prowadziła do nieba, Rajski Ogród był domem wszystkich bestii, a Pałac Kunlun był zamieszkiwany przez ludzi. Z bestiami zamkniętymi w fundamentach, zbudował Pałac Epang, gdzie wierze mogły sięgać gwiazd. Następnie spisał wszystkie języki życia w tomie i przedstawił go cesarzowi.
Cesarz zapytał:
— Czy poprzez to mogę osiągnąć wieczne życie?
Panjia odpowiedział:
— Jeżeli uda ci się osiągnąć tak wspaniałe rzeczy, z pewnością zostaniesz zapamiętany przez wszystkich ludzi i będzie żył wiecznie w ich sercach.
Cesarz wpadł w szał i spalił tom. Panjia westchnął i zniknął w płomieniach, nie pojawiając się ponownie.
Yufu przybył z posiadłości Shu. Był potomkiem Canconga, ostatkiem Dynastii Xia. Mówił o Żółtym Cesarzu, królach Yao, Shun i Yu, a także o tym, jak zarządzali dobrobytem ziemi zgodnie ze Ścieżką Fuxiego. Wpierw zbudował dziesiątki tysięcy mechanicznych żołnierzy, a następnie latający statek, którym przepłynął Drogę Mleczną i osiadł na księżycu.
Cesarz zapytał:
— Czy poprzez to mogę osiągnąć wieczne życie?
Yufu odpowiedział:
— Jeżeli zastąpisz swoje śmiertelne ciało maszynami, będziesz mógł żyć wiecznie.
Cesarz nie był zadowolony. Uznał metodę za heretyczną i porzucił plany Yufu.
Xu Fu przybył z Zachodu. Był posłańcem Adytum, sługą Smoczej Matki. Przemówił do Czarodzieja Yanga, który czcił Nüwę i Sześć Bestii pod jej tronem, a także był w stanie pokonać demony, okiełznać bestie i dzierżyć wielką moc.
Cesarz zapytał:
— Czy poprzez to mogę osiągnąć wieczne życie?
Xu Fu odpowiedział:
— Tak.
Cesarz był wielce zadowolony. Zgodził się na żądania Xu Fu, który poprosił o ofiarę z pięciuset dzieci. Xu Fu następnie ofiarował je Wielkiemu Smokowi. Wkrótce po tym, Bestia spod tronu Smoka przybyła. Zgodnie z tym cesarz otrzymał życie wieczne i wielką siłę rzekło do niego:
— Codziennie musisz ofiarować człowieka, żeby okazać wdzięczność Smoczej Matce.
Cesarz odpowiedział:
— Będę codziennie ofiarowywał setki.
Wielka Bestia stwierdziła:
— Dobrze.
Następnie cesarz zbierał ludzi ze wszystkich krain. Xu Fu zobaczył to i uciekł na wschodnie morza.
Przerażony działaniami cesarza Yufu powiedział:
— Panjia jest perfekcją człowieka; lud Xia także, jednak są potomkami Smoków; aczkolwiek Xu Fu jest z rasy bestii. Szukanie pomocy nie od Panjii, ale od Xu Fu było błędem. Osiągniecie życie wiecznego, kosztem żyć wszystkich innych, którzy kroczą po ziemi jest nietolerowane.
Zatem Yufu poprowadził mechanicznych żołnierzy, których zbudował i uwięził cesarza w Pałacu Epang. Następnie zatopił pałac pod ziemią i zostawił władcę bez możliwości ucieczki, w jego nieśmiertelności.
Kiedy opowieści się skończyły, Liu powiedział:
— Wszyscy ludzie mówią, że to miejsce zamieszkuje potwór. Nie mogę wrócić z pustymi rękoma.
Istota rzekła:
— Możesz zgładzić tego węża.
Rzucił swój jadeitowy pas na ziemię, który następnie zamienił się w białego węża. Liu zabił go i zobaczył, że po człowieku wężu nic nie zostało. Widząc przyniesionego z powrotem węża przez Liu, cały lud był zachwycony i stwierdził, że jest to znak przyszłej godności królewskiej.
