Krytykowanie

Poradnik ten przedstawia nasze oczekiwania względem krytykowania na łamach forum, dyskusji stron, jak i innych oficjalnych mediów z platformą służącą do krytykowania (na aktualny stan jedynie nasz serwer Discord). Opisane są tutaj zasady krytykowania, których złamanie może zakończyć się akcją dyscyplinarną.

Pod regulaminem krytykowania, zostały również umieszczone porady, w jaki sposób możesz uczynić, by Twoja krytyka wyszła powyżej wymagany standard, czyniąc ją źródłem pomocy o lepszej jakości.

Jeżeli nie jesteś przedstawicielem administracji lub osobą do tego zakwalifikowaną, prosimy Cię o niezmuszanie innych użytkowników do przestrzegania wymienionych poniżej reguł. Jeśli zauważasz pogwałcenia wypisanych poniżej zasad, zgłoś je członkom Oddziału Krytyki. Również możliwe, lecz mniej preferowane, jest napisanie do administracji strony. Aktualny stan administracji znajdziesz tutaj.

Poradnik został stworzony przez ArcydziegielArcydziegiel. Jeśli masz uwagi odnośnie do treści, nie zgadzasz się z tym co zostało przedstawione, bądź masz pomysł co dodać, by uczynić treść lepszą, nie bój się skontaktować poprzez wiadomość prywatną.


Główne zasady

W tej sekcji zostaną przedstawione fundamentalne zasady i reguły, którymi trzeba zawsze kierować się krytykując dzieła na naszej witrynie. Łamanie ich zawsze oznacza złą, bądź nawet w niektórych przypadkach szkodliwą krytykę.


Pierwsza i główna zasada brzmi:

Twoim zadaniem jest pomóc autorowi.

Wszystko inne jest drugorzędne. Twoim celem jako krytyka jest pomóc osobie proszącej o krytykę — brzmi oczywiście, ale jest to niestety dość częsty błąd u nowych osób próbujących działać w roli krytyka. Nie powinieneś brać się za krytykę, ponieważ chcesz zbudować sobie reputacje, masz ochotę na kogoś pokrzyczeć, bo zrobił błędy, czy by pokazać jaki to lepszy jesteś w pisaniu od nich. Krytykowanie to oznaka altruizmu na naszej wiki i czystej chęci pomocy innym, i to z tego powodu powinieneś się z to zabierać.

Jeśli twoja wiadomość nic nie wnosi i jedynie jest zapychaczem na forum, nie jesteś pomocny. Jeśli powiesz autorowi, że lubisz bądź nie lubisz jego pracy bez napisania powodu czy opinii, nie jesteś pomocny. Jeśli powiesz autorowi, że jego błędy są oczywiste i jest durniem, że je zrobił, nie jesteś pomocny, a w tym wypadku do tego dupkiem. Jeśli powiesz autorowi by naprawił błędy, bez powiedzenia mu jak ma je naprawić lub czemu jest źle, nie jesteś pomocny.

Musisz postarać się, by w najprostszym tego sensie, pomóc autorowi. Treści, które przekazujesz muszą być możliwe do zrozumienia, jak i pozwalające autorowi wykorzystać te treści, by poprawić swoją pracę. Za kompletnie minimum w krytyce uznaje się dwa elementy, będące kompletnym fundamentem — opinię i jej uzasadnienie. Musisz przedstawić co uważasz o pracy i jej elementach, i czemu. Im więcej detali i im mocniej się w to zagłębisz, tym będziesz mieć lepszą krytykę. Przedstaw czy praca Ci się podoba, czy nie, a następnie dlaczego. Które elementy Ci przeszkadzają i byś zmienił, co jest dobre, ale powinno być rozwinięte, a co zwyczajnie Ci się podoba, jak i wiele innych możliwości na temat tego, jak podszedł Ci całokształt pracy.

Inną ważną rzeczą jest przynajmniej pomniejsze zrozumienie kunsztu pisania opowiadań czy raportów SCP. Nie egzekwuje się od Ciebie wiedzy i doświadczenia nad absolutnie każdym aspektem pisania prac w projekcie, ale jako krytyk powinieneś wiedzieć mniej więcej, z czym to się je. Z tego powodu wymagamy zapoznania się oraz zrozumienia najważniejszych poradników pokroju "Jak Napisać SCP". Wymóg ten nie jest naszym widzimisię — często się zdarza, iż początkujący krytycy nieposiadający odpowiedniego doświadczenia, próbują krytykować tylko i wyłącznie na podstawie wiedzy własnej, a nie uzupełnionej o materiały źródłowe pokroju poradników na naszej stronie. Nierzadko taka "pomoc" kończy się odwrotnym efektem, tzn. krytyka jest bardziej szkodliwa dla pracy niż pomocna.


Druga zasada brzmi:

Nie bądź dupkiem.

Choć określenie to jest niesamowicie ogólne, użycie słów w tym nagłówku jak "wredny" czy "niemiły", mimo bycia teoretycznie poprawnymi zamiennikami, czasem, by oddać odpowiedni punkt widzenia, można sobie pozwolić na przekleństwo.

Bardziej specyficzna i egzekwowalna forma tej zasady to: nigdy nie możesz oceniać autora — jedynie jego prace. Nie ważne jak kogoś dzieło jest słabe, fatalne, a Mickiewicz w grobie się przewrócił jak zobaczył, dalej te wszystkie wypisane określenia są skierowane w stronę pracy, a nie autora. Krytykując musisz stworzyć ścianę pomiędzy pracą a kreatorem. Pod żadnym pozorem Twoja opinia o pracy nie może wpłynąć na opinię o autorze, jak i vice versa.

Zdania takie jak "dzieło wymaga poprawek", "dodatki są beznadziejne" czy "praca jest fundamentalnie źle napisana" są w pełni zgodne z tą zasadą, jako że opisują negatyw pracy, jednak wypowiedzi takie jak "Beznadziejnie piszesz", czy "Jesteś ślepy, że zrobiłeś tyle błędów" zdecydowanie nie. Możesz być surowy, lecz nigdy nie chamski. Jest między tymi dwoma stanami cienka granica, której nie wolno ci przekroczyć.

Możesz być ostry, bezlitośnie wypisać błędy, czy powiedzieć, że praca jest fatalna — tak długo, jak oceniasz prace i nic więcej. Nie obawiaj się więc napisać autorowi, że jego praca jest beznadziejna lub bardzo źle napisana. Możesz być ostry, takie komentarze często są potrzebne, by przekazać pewne informacje. Jednak pamiętaj, że nie ważne jak beznadziejnym jest ktoś pisarzem, twoim zadaniem ciągle jest by mu pomóc.


Trzecia i ostatnia fundamentalna zasada brzmi:

Nie zniechęcaj

Jako krytyk nie wolno Ci zniechęcać autora, nieważne czy to dotyczy jakiegoś pomysłu, formatu, czy, co gorsza, samego pisania na wiki. Dość często zdarza się, że nowi autorzy skaczą na głęboką wodę i prezentują przed nami jako pierwszą pracę materiał przeznaczony dla bardziej doświadczonych twórców, takie jak chociażby obiekty ezoteryczne, czy rzeczy związane ze scenariuszem klasy K. Masz wtedy pełne prawo zaproponować takiemu autorowi zaczęcie od czegoś prostszego i zostawienie sobie aktualnego pomysłu na przyszłość. Nieakceptowalne jest jednak powiedzenie mu, żeby zrezygnował z tej pracy lub co gorsze, by w ogóle odpuścił sobie pisanie. Jesteśmy stroną amatorów, do której często przychodzą z zerowym doświadczeniem w pisaniu. Odrzucanie ich, bo nie wyszło im przy pierwszej próbie, jest szczytem idiotyzmu i elityzmu, i nie będzie tolerowane w żadnej formie.

Zamiast powiedzieć "Ta praca na pewno nie wyjdzie, zrezygnuj z niej", powiedz "Aktualny pomysł nie działa, musisz go zmienić. Osobiście zrobiłbym tak:". Zaproponuj modyfikacje lub kompletną przebudowę, powiedz na jakim etapie tworzenie jego idei poszło nie tak i skąd musi zacząć tworzyć od nowa. Decyzja autora czy porzucić aktualny projekt powinna być jego decyzją i tylko jego.

Nieważne jak bardzo ktoś jest beznadziejnym pisarzem, najlepszym sposobem, by nauczyć się pisać SCP jest poprzez pisanie SCP. Nie ważne ile prób komuś zajmie zrobienie dobrej pracy, w końcu się jej uda — a twoim zadaniem jest takiej osobie pomóc na tej drodze.


Drugorzędne zasady

Drugorzędne zasady są listą reguł o mniejszym znaczeniu, jednak przestrzeganie ich ciągle jest obowiązkowe.

  • Zaznaczaj kiedy to twoja opinia: Często zdarza się, że krytycy prezentują obiektywne fakty i własne opinie w dokładnie ten sam sposób. Powoduje to, że często nawet niecelowo przepychają subiektywizm jako ogólną prawdę, zamiast stworzyć z autorem dialog i dojść razem do rozwiązania, nowi autorzy biorą opinie krytyka jak gospel. Używaj słów jak "Moim zdaniem" czy "Osobiście uważam" by jasno oddzielić fakty od opinii.
  • Liczy się zawartość postów, a nie statusy ich autorów: Unikaj dyskryminowania członków społeczności o niedługim stażu. Weterani nie powinni dyskryminować dzieł świeżaków tylko dlatego, że są oni nowi, ani odgórnie odrzucać ich opinii z uwagi na krótki staż na naszej wiki. Ponadto nie zalecamy odrzucać porad każdego oprócz przedstawicieli administracji, albowiem wielu znakomitych pisarzy SCP w naszej społeczności nie reprezentuje administracji. Działa to również w drugą stronę. Nie oceniaj pozytywnie prac, z uwagi na osobę, która ją napisała. Oceniasz wtedy autora, nie pracę, a jak już wiesz, nie jest to mile widziane. Oddzielaj autora od pracy.
  • Twoje wypowiedzi muszą posiadać zawartość: Ta zasada jest mocno powiązana z główną zasadą krytykowania "Twoim zadaniem jest pomóc autorowi". Za zawartość uznajemy wszystko co jest w stanie pomóc autorowi. Napisanie "Ech" czy "Chujowe" w żadnym razie nie jest pomocne. Gdy piszesz krytykę pracy, musisz przedstawić jakieś treści, inaczej tworzysz odpowiednik wypchania watą miejsca na krytykę i sprawienia, że patrząc na ilość postów krytycy pójdą gdzie indziej.
  • Nie mów autorowi, że "błędy dzieła są oczywiste": Gdyby były one dla autora oczywiste, to by ich nie popełnił. Innymi słowy, jedyne co w ten sposób zrobisz, to pośrednie nazwanie autora idiotą. Pamiętaj, że rosnąca liczba członków naszej społeczności oznacza, iż niektórzy z nich nie spędzili tutaj jeszcze zbyt wiele czasu, a to, co jest oczywiste dla Ciebie, wcale nie musi być takie dla kogoś innego. Jeżeli wskazujesz błędy ortograficzne, braki fabularne czy nieścisłości, to rzeczywiście je wskazuj i powiedz jak można to naprawić.
  • Nie zmuszaj autora do przyjęcia Twojego zdania: SCP to rozległe uniwersum nieposiadające odgórnego kanonu, przez co czasami zdarza się, najczęściej, gdy krytykowana jest osoba z doświadczeniem, że powstanie sprzeczność zdań pomiędzy autorem a krytykiem. W takiej sytuacji nie należy za wszelką cenę starać się zmusić drugą osobę do przyjęcia Twojego punktu widzenia. Możesz poprowadzić z tą osobą dyskusje, jednak niech na dyskusji to pozostanie. Jeśli autor zrobi inaczej niż mu proponowałeś i okaże się to błędem, najgorszą rzeczą jaka może się wydarzyć to usunięcie pracy. Krytykujesz by pomóc i pozwolić autorowi dojść do najlepszego w ich opinii rozwiązania, a nie by udowodnić swoją rację.

Porady

Ta sekcja zawiera w sobie porady w jaki sposób można poprawić jakość krytyki. Przestrzeganie ich, w przeciwieństwie do dwóch poprzednich sekcji, nie jest obowiązkowe, jednak jest to wskazane — to te zasady najczęściej tworzą różnice pomiędzy przeciętnym a dobrym krytykiem.

  • Identyfikuj największe problemy: Staraj się znaleźć ogólne i fundamentalne problemy pracy i je przedstawić. Najpierw adresuj dziury w statku, potem zajmij się wystrojem wnętrz; nie ma po co wymieniać literówek, jeśli praca jest i tak do przepisania.
  • Ucz, a nie wskazuj błędy: Jedną z najlepszych rzeczy jaką możesz zrobić jako krytyk jest uczenie autora, tym bardziej, kiedy jest nowym członkiem. Wiele osób ma podejście do krytyki na zasadzie "Popraw to, to i to". Nie jest to teoretycznie niepoprawne, ale często nie rezonuje z odbiorcą. Autor możliwe, że poprawi te błędy, lecz nie będzie wiedział czemu są błędami i najpewniej popełni je znowu w następnej pracy.
  • Tłumacz czemu jest źle: Najprostszym sposobem "nauczenia kogoś" jest wytłumaczenie mu, czemu błąd jest właśnie błędem. Gdyby było to dla autora oczywiste, to by tego błędu nie popełnił, jak i również najpewniej nie będzie sam w stanie dojść do przyczyny swojej porażki bez twojej pomocy.
  • Przedstawiaj swoje pomysły: Jest to bardzo dobry sposób w jaki można pomóc komuś przy jego pracy. Proponuj swoje rozwiązania, co byś zrobił na jego miejscu, co by działało w takiej sytuacji najlepiej, a co skończy się niewypałem. Nawet jeśli autor nie zdecyduje się wziąć którejś z Twoich propozycji, na pewno będzie to skuteczne źródło inspiracji i rozbudzi jego kreatywność.
  • Uzasadniaj: Jeśli przedstawiasz swoją opinię czy nawet fakt, uzasadnij go. Dobrze za argumentowana wypowiedź zadziała o wiele więcej niż jedno zdanie. Jest to do tego wielokrotnie ważniejsze, kiedy przedstawiasz coś kontrowersyjnego lub możliwego do interpretacji.
  • Nie bój się subiektywizmu: Masz prawo do przedstawia swoich i tylko swoich opinii, jeśli zaznaczasz, że tym są. Nie musisz krytyki ograniczać do praw absolutnych czy błędów gramatycznych.
  • Bądź tak dosadny, jak uważasz za słuszne: Jeżeli oceniane przez Ciebie dzieło jest naprawdę kiepskie, nie musisz swojej krytyki owijać w bawełnę. Krytyka powinna być efektywna, a nie łechtająca czyjeś ego. Jeżeli zdecydowana większość dzieła jest beznadziejna, nie musisz szukać jego dobrych stron, by wspomnieć o nich w swojej wypowiedzi.
  • Pisz schludnie: Próbuj krytykę pisać w sposób schludny, pozbawiony błędów ortograficznych czy stylistycznych. Długie bloki tekstu powinieneś oddzielić, aby poprawić czytelność krytyki. Jeśli Twoja wypowiedź jest długa, skorzystaj z modułu [[collapsible]] do oddzielania poszczególnych sekcji, żeby wypowiedź na forum nie zajmowała niesprawiedliwie dużo miejsca. Dzięki tym wszystkim zabiegom Twój przekaz będzie jaśniejszy i czystszy, a autor nie pomyśli, że się nie przyłożyłeś do krytyki.

Odział krytyki

Posiadamy specjalny zespół zajmujący się krytykowaniem; masz obowiązek go znać podczas przebywania na forum, jako że w przypadku złamania zasad zostaniesz najpewniej przez nich o tym ostrzeżony.

Więcej informacji znajdziesz na http://scp-pl.wikidot.com/oddzial-krytyki

O ile nie zaznaczono inaczej, treść tej strony objęta jest licencją Uznanie autorstwa — na tych samych warunkach 3.0 unported